Uit eigen collectie deel 2: Breyten's surrealistische gedachtenstroom

























Galerie Espace, de oudste galerie voor eigentijdse kunst in Nederland, bestond in december van 2006 een halve eeuw. Na Lucebert in 1958 trok Espace nog een aantal andere dubbeltalenten aan zoals in 1964 de Zuid-Afrikaanse schilder en schrijver Breyten Breytenbach. In 1966 hield Breyten daar zijn tweede expositie getiteld "Le Singe Peint" van zijn schilderijen. Naar aanleiding hiervan gaf Espace een catalogus uit met als omslag een prachtige dubbele litho van menselijk gedaanten in een surrealistische stijl.

In het werk portretteert Breyten surrealistische menselijke en dierlijke figuren, meestal in gevangenschap. Hij illustreerde zijn eigen boeken. Breytenbach is beïnvloed door de Franse surrealist Paul Eluárd. Deze Franse dichter werd in 1895 geboren in Saint-Denis als Eugène Emile Paul Grindel. Eluard was, samen met Breton, Aragon en Soupault mede-oprichter van de surrealistische beweging. Paul Eluard pastte in zijn gedichten surrealistische technieken toe. Zo lijken zijn gedichten een spontane weergave van een gedachtenstroom, die uit het onderbewuste naar boven komt. Verder is Breyten enorm beïnvloed door de Nederlandse Vijftigers, Karel Appel en Lucebert: (VPRO). Bij de naam van Breyten Breytenbach veren sommigen nu even op; vooral als ze "De ware bekentenissen van een witte terrorist" lazen, zijn in 1984 verschenen verslag van zeven jaren in een Zuid-Afrikaanse cel als politiek gevangene onder het Apartheidsregime. Hij beschreef de gruwelen van psychologische marteling en bruut geweld, de bizarre hiërarchie waarin zwarten minder vlees kregen dan blanken en kleurlingen meer brood, de veranderende seizoenen bezien door zijn celraampje en de ruimte die hij in zichzelf vond.Het was beklemmend, indringend en prachtig, op een bikkelharde manier. Maar inmiddels zijn we bijna een kwarteeuw verder. Breytenbach is een gelauwerd schrijver, een graag geziene gast op literaire festivals en conferenties én hij is docent ‘creative writing’ aan verschillende universiteiten. Altijd met notitieboekje, waar hij af en toe in noteert. In 2006 nog was er een expositie van nieuwe werken in Galerie Espace in Amsterdam.