Florence is betoverend mooi. Vooral een bezoek aan de Santa Maria Novella is een ultieme kunstbeleving. Oorspronkelijk was er op de muren een grotere aantal fresco's geschilderd. Onder leiding van Giorgio Vasari werden de muren wit gekalkt, het monikkenkoor en het doksaal afgebroken en werden er tussen 1565 en 1571 tabernakels met frontons aangebracht. Een tabernakel is een in de vorm van een huisje gebouwde opbergplaats voor de gewijde hosties. Tabernakels bevinden zich op, boven of in een altaar. In het midden van de 19de eeuw is de inrichting van de Santa Maria Novella ingrijpend veranderd en gerestaureerd. De tabernakels zijn in 1859 verwijderd en de beelden verkocht. Een van die beelden was van Giovanni Battista Caccini (Wikipedia) en is sinds 2000 in het bezit van het Rijksmuseum Amsterdam. Het is de "Buste van Christus" uit ca. 1598, vervaardigd in opdracht van de familie Benedetti van wit marmer. Christus is hier in zichzelf gekeerd, met geloken ogen, uitgebeeld. Hij staart naar beneden, in de diepte. Het beeld stond oorspronkelijk bovenop een tabernakel van een ontwerp van Bernardo Buontalenti (1531-1608) tegen een pilaster (een platte zuil: een vlakke, iets uitstekende, verticale schacht op een muur of pijler). Caccini's reputatie mag nu in de schaduw van Giambologna terecht zijn gekomen, maar in zijn eigen tijd en binnen de grenzen van het Toscaanse groothertogdom was hij een zeer gevierde beeldhouwer en architect.De gelaatsuitdrukking onderscheid zich van de koelere, soevereine gezichtstypes die gangbaar waren in het Florentijnse maniërisme. Het empathische van "Christus" kunnen we een barok-kenmerk noemen. Verder pakt Caccini in marmer eigenlijk twee separate tradities op en voegt ze samen: de zelfstandige driedimensionale Christus-buste toegepast als altaardecoratie. Maar hij verwerkte ook de verworvenheden van de 16de eeuwse buste-kunst In deze eeuw verdwijnt de rechte afsnijding ten gunste van een elegant gebogen onderlijn en wordt de aanzet tot de armen afgekapt.
Persoonlijk vind ik dit beeld de mooiste aankoop van het Rijksmuseum sinds jaren. Het beeld heeft afgelopen zaterdag diepe indruk op mij gemaakt. Het Rijksmuseum heeft het eerste Italiaanse monumentale marmeren beeld in de collectie alleen kunnen verwerven dankzij de vrome afkeer van de virtuositeit van maniërisme en barok, die anderhalve eeuw geleden zelfs een Christus uit de kerk verjoeg (bron: Rijksmuseum bulletin 2001/4).
Het beeld is nu te zien ter gelegenheid van het afscheid van hoofddirecteur Ronald de Leeuw. Van 12 juni t/m 31 augustus 2008 presenteert het Rijksmuseum een persoonlijke selectie van veertig aanwinsten die verworven zijn gedurende zijn directeurschap (1996-2008).
Interessant is om verder te weten dat Giovanni zijn broer Giulio Caccini (Wikipedia) een bekende componist was en dat Giulio de vader was van de componiste Francesca Caccini (Wikipedia).
