Orpheus en Eurydice in Napels


Orpheus verliest zijn geliefde Eurydice wanneer ze door een giftige slang gebeten wordt. Door verdriet overmand besluit hij af te dalen in het schimmenrijk om de god van de onderwereld te smeken haar weer terug te geven. Geroerd door zijn liefde stemt Hades daarmee in. Er is echter één voorwaarde: hij mag niet omkijken voordat ze samen weer veilig in de wereld der mensen zijn...

Persoonlijk voel ik mij erg aangetrokken tot de mythe van Orpheues. Het is een prachtig poëtisch verhaal. Het is ook een van de droevigste verhalen uit de oude mythen. Op 4 april 2008 werd in Napels het operaseizoen geopend met een uitvoering van Orfeo ed Euridice in teatro di San Carlo (teatrosancarlo.it en
Wikipedia). Een van mijn mooiste muziekbelevenissen ooit. Samen met twee reisgenoten, Anna en Jant, zag ik een opera/ballet uitvoering van het verhaal van de componist Christoph Willibald Gluck (Wikipedia). Het prachtige lijnenspel als onderdeel van het decor wat u ziet in bovenstaande foto is van de Amerikaanse kunstenaar Brice Marden. De beroemde Amerikaanse Karole Armitage (gastprogrammering.nl) en (armitagegonedance.org) tekent voor de choreografie. De dirigent is Leopold Hager.

Het verhaal van Orpheus en Eurydice wordt verteld in Metamorphosen 10:1-63 van Ovidius satura-lanx.telenet.be. Het verhaal met videobeelden en een aantal schilderijen kunt u bekijken op Digischool. Een uitgebreide samenvatting van het verhaal op beleven.org.

Het verhaal van Orpheus is vaak afgebeeld. Op het schilderij "Orpheus, Eurydice en Aristaios", ca. 1480 van Jacopo del Sellaio (1441/42 - 1493) uit de collectie van Boymans Van Beuningen Rotterdam zien we links hoe Orpheus de boodschap van de dood van Eurydice verneemt. Centraal op de voorgrond wordt de voor Aristaios wegvluchtende Eurydice gebeten door de slang. Uiterst rechts wordt de gestorven vrouw door twee demonen naar de onderwereld gebracht. De demonen zijn voorgesteld als baardige types met vogelpoten en horentjes op het hoofd. Het schilderij vormde oorspronkelijk de voorkant van een "cassone", een kist, waarin kleding en beddegoed werd bewaard. Deze "cassoni" werden vaak paarsgewijze ten geschenke gegeven bij een rijke bruiloft. De voorstelling op zo'n kist had dan ook vaak betrekking op het huwelijk. Het verhaal van Orpheus en Eurydice vormt natuurlijk een bij uitstek geschikt onderwerp voor een dergelijke cassone-schildering.