Duitse romantiek in Museum de Hermitage

Caspar David Friedrich, Sunset (Brothers), 1830-1835

Museum de Hermitage in Amsterdam biedt vanaf zaterdag jl. onderdak aan een van de bekendste romantische schilders. Het museum toont tot en met 18 januari 2009 negen schilderijen en zes tekeningen van de Duitser Caspar David Friedrich (wikipedia 1774-1840). Het is de eerste keer dat de werken buiten Duitsland en Rusland te zien zijn. De schilderijen zijn uitgeleend door het Hermitage Museum in St. Petersburg, het moedermuseum van de vestiging in Amsterdam. De meeste werken zijn aangekocht door de Russische tsaar Nicolaas I, voordat ze in de collectie van de Hermitage belandden. Het is de laatste expositie in het satellietmuseum in Amsterdam voordat volgend voorjaar een tien keer zo grote Hermitage opengaat in een verbouwde verpleeginrichting aan de Amstel. De expositie is aangevuld met schilderijen en tekeningen van voorgangers, tijdgenoten en navolgers. "Hiermee willen we laten zien welke ingrijpende revolutie Friedrich teweegbracht in de Duitse landschapschilderkunst", aldus gastconservator Henk van Os. Bijzonder zijn de nog niet getoonde en gepubliceerde aquarellen van Carl Fohr, die werden ontdekt tijdens de voorbereiding van deze tentoonstelling (bron Dagblad van het Noorden).

De leegte is vaak een wezenlijk element in de zorgvuldig gecomponeerde beelden van Friedrich. Het individu is meestal geplaatst tegenover de onmetelijkheid van het heelal. In haast al zijn schilderijen lijkt de mens verwikkelt in een eenzijdige dialoog met het heelal. De pantheïstisch ingestelde Friedrich verbeeldt echter geen antwoord van God in de natuur. Zijn natuur wekt gewoonlijk zelfs een bijzonder lege godverlaten indruk. Zijn onpersoonlijke penseelvoering en de liefde voor het detail is eveneens een kenmerk van de Duitse romantiek. Deze schilderstijl werd gevoed door het neoclassicisme en het feit dat zij de Duitse kunstenaars van de vijftiende en het begin van de zestiende eeuw als hun voornaamste nationale erfdeel beschouwden.