Een passie voor beeldende kunst
Aansluitend op mijn kunstencyclopedie wil ik met mijn weblog in contact treden met kunstliefhebbers om ervaringen te delen over alles wat met beeldende kunst te maken heeft en informatie uit te wisselen. Deze weblog is een digitaal kennis- en ontmoetingsplein voor kunstminnend België en Nederland.
Cultuurjournalistiek: De Avonden
Een ode aan Sigmar Polke
In Nederland zijn werken van polke in de collecties opgenomen in het Stedelijk Museum Amsterdam, Van Abbemuseum, Boymans Van Beuningen, Groninger Museum en De Pont. In bijvoorbeeld het werk ´Zonder titel (Dr. Bonn)´ in Groningen is een man zonder gelaatstrekken afgebeeld. Hij zit achter een bureau en richt een katapult op zijn eigen voorhoofd. De ondertitel Dr. Bonn suggereert dat het hier gaat om het toenmalige West Duistland. Aan de wand hangen opsporingsplakkaten van Andreas Baader en Holger Meins, beruchte terroristen. De voorstelling is zwart-wit geschilderd in het witte licht van een schijnwerper. Schakelt Duitsland in een verregaande angst voor terrorisme zichzelf uit?
Het vooruitstrevende aankoopbeleid van Frans Haks
Koele abstractie en nieuwe figuratie van Bram Westers
Introductie van modernen door De Gruyter
De kleurrijke beesten van David Linares
Die overtuiging heeft ingrijpende gevolgen gehad voor het beleid van het Groninger Museum. Een directe reactie was om een aantal stukken uit de tentoonstelling voor de collectie te verwerven, onder andere uit de Ivoorkust, Nigeria, Zaïre en... Mexico. De mexicaanse kunstenaar heet David Linares en maakt indrukwekkende en kleurige beesten die nu te zien zijn op de tentoonstelling "100 jaar verzamelen 1894-1994" in het Groninger Museum.
De humoristische ondertoon van Plumcake
Het werk "Verheven" is nu te zien op de tentoonstelling "100 jaar verzamelen 1894-1994" in het Groninger Museum. Het is één van een serie van tien harten. Deze voorbeelden illustreren hoe Plumcake de eigen traditie heeft voortgezet binnen de zelfgekozen beperking van de vorm van een hart.
Breyten Breytenbach in het Groninger Museum
Breytenbach zich vanaf het begin van zijn Parijse tijd het beste heeft thuis gevoeld bij de zogenaamde Nieuwe Figuratie, een richting die zich afzette tegen de dominantie van de abstract werkende École de Paris. Voor meer informatie over deze stromingen klik op: Kunstencyclopedie beeldende kunst na 1945. Binnen de figuratieve stroming oriënteerde Breytenbach zich op het uit de jaren twintig daterende surrealisme, dat ook lang na 1945 nog een inspiratiebron voor tal van schilders, dichters en schrijvers bleef. De surrealistische beeldtaal bood Breytenbach een mogelijkheid om uitdrukking te geven aan zijn gevangenschap in Zuid-Afrika. De werkelijkheid begon hij steeds meer als een benauwende droom te ervaren. Opvallend zijn telkens terugkerende symbolen: groteske kruisingen van dier en mens, kadavers, geamputeerde lichamen, bloeddorstige beesten. Galgtouwen dalen af uit de ruimte; mensen veranderen nu eens in vogels en dan weer in vissen; figuren zonder hoofden, ogen of armen staan er als zoutpilaren bij; een vagina is eerst een mond, daarna een oor en vervolgens een hoed, een wortel en een tong hebben de vorm van een penis. Anders dan je verwachten zou, stralen deze beelden geen kilte uit, maar suggereren ze kwetsbaarheid. Daarbij gaat het lang niet alleen om concretiseringen van de naamloze en onbestemde angst die van buiten komt, maar ook om de monsters die tevoorschijn komen uit de krochten van het eigen onderbewuste (bron: Trouw, 1 juli 2009).
Expressief werk van Duncan in het Groninger Museum
Oorspronkelijk Caravaggio's in Rome
Bekende schilderstukken die nog op de oorspronkelijke plaats hangen in Rome zijn te vinden in de volgende kerken: de Santa Maria del Popolo, de S. Agostino, de San Luigi dei Francesi (Contarelli Chapel) en de Santa Maria del Popolo (Cerasi Chapel). Dit is prachtig te zien op bovenstaande documentaire van Mariken Smit.
Website van het jaar: Siena Guida Virtuale
Durf ik het uit te spreken? Nu al uitverkoren tot website van het jaar? Ik denk het wel. Gaat u toevallig binnenkort naar Siena? Wat een manier om een stad te promoten en om je nu voor te bereiden. Geniet van een virtueel en interactief bezoek van het historische centrum van Siena: Siena Guida Virtuale. Via deze panoramische beelden en kaarten maakt u kennis met de monumenten, gebouwen en kunstwerken van deze prachtige stad met zijn rijke middeleeuwse textuur die vol is van prachtige gotische juwelen. Deze site maakt uitgebreid gebruik van multimedia-technologie. Apple Quick Time en Adobe Flash moet dus worden geïnstalleerd op uw computer om uw bezoek compleet te maken. Veel plezier!
Stedelijk Museum Schiedam ontvangt ateliernalatenschap Constant in langdurig bruikleen
Het Stedelijk Museum Schiedam heeft een omvangrijk langdurig bruikleen ontvangen van 52 werken uit de nalatenschap van Constant. Het bruikleen omvat 17 schilderijen en 6 ruimtelijke constructies uit de jaren 1952 - 1958 en 25 schilderijen en 4 werken op papier vanaf 1971 tot en met 2005. Alle werken zijn afkomstig uit het Amsterdamse atelier waar Constant vanaf 1964 werkte en dat begin dit jaar met hulp van het Stedelijk Museum Schiedam is ontruimd.
Het langdurig bruikleen is voor het eerst te zien op de tentoonstelling Constant van 14 december 2008 tot en met 22 maart 2009.
De verbouwing in beeld: Het Stedelijk Museum in Amsterdam
Voor degenen die dit nog niet hadden gezien!
Het ontwerp van Benthem Crouwel is zo krachtig dat de gewenste oriëntatie-verandering van het museumensemble richting Museumplein vanzelfsprekend tot stand komt. Het nieuwe entreegebied vormt met de aangrenzende publieke ruimten als kenniscentrum, winkel en restaurant een grote, open transparante ruimte tegen de achtergrond van het rode baksteen van het zichtbare en onaangetaste, oude gebouw.
Het is een beeld dat in de inleiding bij het Programma van Eisen beschreven staat: 'De lastigste opgave is om van het Weissman-gebouw en de nieuwbouw één geheel te maken, gegeven dat de architectuur van beide delen hemelsbreed van elkaar verschillen. Het einde van de negentiende eeuw naast het begin van de éénentwintigste eeuw. Beter nog dan ‘naast’ is het woord samen.(…) Mondriaan heeft het eens gehad over ‘het zien van de ware eenheid door tegendelige tweeheid’. Een mooie leidraad. Het Weissman-gebouw is de geschiedenis, de nieuwbouw is de toekomst en samen vormen zij de vloeiende continuïteit van het Stedelijk Museum. Eenheid in tweevoud.’
Het is Benthem Crouwel gelukt om het begrip ‘eenheid in tweevoud’ op superieure wijze gestalte te geven. Dat is een kwestie van architectuur. Bovendien is het Benthem Crouwel gelukt om het gezicht van het Stedelijk Museum om te wenden naar het Museumplein. Dat is een kwestie van stedenbouw. Op beide terreinen tonen Benthem Crouwel zich met dit ontwerp meesters in het métier. Realisatie van het plan van Benthem Crouwel is iets om je op te verheugen (bron: stedelijk.nl).
Schrift en gebaar: Harry Wolfkamp
Onlangs heeft het Martini Ziekenhuis werk van Wolkamp aangekocht. Uitgebreide informatie over de ''teken in de lyrische abstracte schilderkunst'' kunt u nalezen op: Kunstencyclopedie kunst na 1945.
Rodchenko leeft voort in Amsterdam, Groningen en Tilburg
Rodchenko, Monochromes, 1921
Toch overleefde de "schilderkunst om de schilderkunst". ''Concrete kunst'' is een term die in 1930 door Theo van Doesburg gebruikt om binnen een grote gebied van non-figuratieve kunst een onderscheid te maken tussen abstracte kunst en concrete kunst. Hij stelt in zijn manifest "Base de la peinture concrete dat het concrete kunstwerk volledig in de geest is uitgedacht voordat het uitgevoerd wordt, terwijl daarentegen de abstracte kunst gevoelsmatig of door abstrahering van de natuur ontstaat. De aanduiding concrete kunst beperkt zich hier tot het werk van de pioniers Max Bill, Van Doesburg en Georges Vantongerloo. De op wetmatigheden gebaseerde kunst, die rechtstreeks hieruit voortkomt en die vooral in Europa te vinden is, zou het beste systematische kunst genoemd kunnen worden.
Ook vanaf 2000 lijkt de aandacht voor verf weer aan terrein te winnen. De belangstelling voor verf manifesteert zich bij kunstenaars op verschillende manieren, maar komt in z’n meest extreme vorm tot uitdrukking in duidelijk herkenbare en te volgen schildergebaren, waarbij intuïtie en improvisatie een belangrijke rol spelen.
Vincent Hamel heeft veel aandacht voor het gebruikte materiaal. Het formaat van het doek, de textuur en samenstelling van de verf; alles wordt door hem met een grote intensiteit en nauwkeurigheid onderzocht en tot stand gebracht. Ook aan de totstandkoming van de precieze kleur die meestal in vele lagen wordt opgebracht, is Hamel’s vakmanschap af te lezen. Zijn schilderijen zien er dan ook uit alsof er weinig aan het toeval wordt overgelaten, wat ook het geval blijkt te zijn. De sfeer in zijn monochrome doeken is er vooral een van contemplatie; met minimale middelen trekken deze werken de aandacht van de toeschouwer. Han Steenbruggen, directeur Museum Belvedère, verwoordde het eerder zo: ''Vincent Hamel laat zijn werken schitteren als in zichzelf besloten werelden van rust, eenheid en eeuwigheid''. Galerie Roger Katwijk brengt van 11 oktober t/m 8 november 2008 een opmerkelijke combinatie met schilderijen van Vincent Hamel en bronzen beelden van Bart Kelholt.
Kleur is al ruim twintig jaar het belangrijkste thema in het werk van Nan Groot Antink. Het gaat haar niet om de emotionele of esthetische aspecten, maar om de kleur zelf. Kleuren zijn bij haar verbonden met materie en krijgen in haar werk een bijna tastbare verschijningsvorm. Zij was te zien op de tentoonstelling ''dumb painting'' in 1992. Van 1 november t/m 11 januari 2009 is zij weer te zien in De Pont te Tilburg met een grote overzichtstentoonstelling.
Bron: Catalogus Dumb Paining Utrecht (1992) en Kunst van nu (1971).
Het verstilde en ingetogen werk van Ine Vermee in het Rijksmuseum Twenthe
De tentoonstelling van Ine Vermee in het Rijksmuseum Twenthe duurt nog tot en met 9 november 2008.
CoBrA 60 Knoeiers, kladders, verlakkers op Cultura
Carl-Henning Pedersen Rod Stjernesol og skib (Rode sterrenhemel met schip) 1951 collectie Cobra Museum
Kunstruimte 09 Groningen
"Het programma van Kunstruimte 09 is artistiek-inhoudelijk van hoge kwaliteit en toont interessante kunstenaars en belangrijke ontwikkelingen in de schilderkunst, die elders in Noord-Nederland nauwelijks te zien zijn" (bron: Kunstraad Advies Cultuurnota 2009-2012).
Hopelijk raakt cultuurstad Groningen z'n laatste abstracte podium niet kwijt door afschaffing van de subsidie. Hierbij bied ik mijn steunbetuiging aan.
Ian Wilson in het Van Abbemuseum.
Van Abbemuseum Eindhoven reist door het hart van de Verenigde Staten van Amerika.
Opening Kompas IV. Westkust U.S.A., 1969.
Op de weblog heartland.vanabbe.nl doen de conservatoren en andere betrokkenen verslag van hun onderzoeksreizen, atelierbezoeken en ontmoetingen met projectpartners en culturele activisten. De interviews, foto’s en beschouwingen geven inzicht in de manier waarop zij en andere gastschrijvers en kunstenaars in het Heartland hun onderzoek aanpakken en tot keuzes komen. Dit blog wordt voortgezet na de onderzoeksreizen. In de toekomst wordt het een middel om de discussie en uitwisseling rondom het project Heartland voort te zetten, als onderdeel van de verdere ontwikkeling van de tentoonstelling en het project in 2009.
Opening tentoonstelling "Heartland" op zaterdag 4 oktober t/m 25 januari 2009.
Een directe, vlugge, spontane, waarachtige en authentieke zelfexpressie: Kunstenaarsgroep NU.
Toenmalige directeur van het Groninger Museum Jos de Gruyter (kunstencyclopedie kunst na 1945) organiseerde de eerste tentoonstelling. Bij de opening van deze expositie (‘Nu: nieuwe Groningse kunstenaarsgroep’) in 1960 meldde hij op zijn eigen poëtische wijze: "In de benaming van Nu ligt voorzover ik weet het enige program. Maar onder de sterren die we aan de hemel zien, zijn er die duizend of meer jaar opgehouden hebben te bestaan. En door rotsschilderingen worden we ook nu nog gegrepen. Nu is waar het komende en het voorbije in elkaar overvloeie". De Gruyter schrijft in de inleiding van een bijbehorende brochure dat de groep "geen polemisch program heeft en geen bepaalde kunstrichting of stijl tot uitdrukking brengt. Wel treedt, overeenkomstig de heersende tendentie van onze tijd, in de totaliteit van hun werk het half-abstracte, bijwijlen geheel-abstracte, op de voorgrond".
De Groningse beeldende kunstenaar Martin Tissing (1936) heeft De Gruyter nog persoonlijk gekend en de vruchten van diens vooruitstrevende beleid kunnen plukken. Hoe Groningen door het bewind van De Gruyter de moderne en eigentijdse kunst leerde kennen verwoordde hij als volgt: "Moderne kunst, dat vond je begin jaren vijftig in het Van Abbemuseum en het Stedelijk, maar niet in Groningen. Alles wat moderne kunst aanging, werd op de Groningse kunstacademie Minerva buiten de deur gehouden. Ploegkunstenaar Jan van der Zee had daar op school gezeten, maar alles wat hij buiten de academie schilderde, werd beschouwd als pornografie. Het officiële Groningse kunstleven bestond uit kunstnijverheid. Van De Ploeg had toen niemand gehoord. Cobra was toen beroemd, maar niet in Groningen. Ik was van al mijn klasgenoten de enige die een eigen atelier had. De meeste studenten werden later leraar, Fietje Werkman was huisvrouw. Maar toen was Jos de Gruyter directeur van het Groninger Museum geworden, en met zijn steun formeerden tien jonge Groningse kunstenaars zich als ‘Groep 57’, onder wie Arie Zuidersma, Annie Vriezen, Henri de Wolf en ik. En ook met zijn hulp werd op 3 maart 1959 ‘Groep NU’ opgericht, met kunstenaars die tot dan toe nergens lid van waren. De Gruyter veegde ze bij elkaar. Samengaan is goed voor iedereen, vond hij, zowel oudere als jongere kunstenaars, die kunnen van elkaar leren. Dat was zijn overtuiging".
Stichting Beeldlijn maakt documentaire films over het culturele, sociale en politieke leven in het Noorden. Met deze films wordt een beeld geschetst van de dynamiek van de Noord-Nederlandse samenleving. Er zijn films gemaakt over beeldende kunstenaars als Jo van Dijk, Jan Loman, Jan van der Zee, Henri de Wolf, Martin Tissing en recent over Abe Kuipers.
Onlangs heeft het Martini Ziekenhuis Groningen recent werk aangekocht van Martin Tissing.
Jan van der Zee, Koeien, 1959
Een bijzonder werk van Jan Dibbets
Het kunstwerk werd in 1968 voor het eerst getoond bij de roemruchte Galerie Konrad Fischer in Düsseldorf (zie afbeelding hieronder). Het werk verdient een bijzondere plaats in ons cultuurgoed. Ik wilde er even bij stil staan.
Installatie Jan Dibbets Galerie Konrad Fischer 1968
Duitse romantiek in Museum de Hermitage
De leegte is vaak een wezenlijk element in de zorgvuldig gecomponeerde beelden van Friedrich. Het individu is meestal geplaatst tegenover de onmetelijkheid van het heelal. In haast al zijn schilderijen lijkt de mens verwikkelt in een eenzijdige dialoog met het heelal. De pantheïstisch ingestelde Friedrich verbeeldt echter geen antwoord van God in de natuur. Zijn natuur wekt gewoonlijk zelfs een bijzonder lege godverlaten indruk. Zijn onpersoonlijke penseelvoering en de liefde voor het detail is eveneens een kenmerk van de Duitse romantiek. Deze schilderstijl werd gevoed door het neoclassicisme en het feit dat zij de Duitse kunstenaars van de vijftiende en het begin van de zestiende eeuw als hun voornaamste nationale erfdeel beschouwden.
Sjoerd Buisman in Stadspark Groningen
De tentoonstelling "Op Losse Schroeven" (1969) in het Stedelijk Museum in Amsterdam, die hij in deze tijd zag, maakte veel indruk op de jonge kunstenaar en gaf hem een gevoel van erkenning. Deze invloedrijke tentoonstelling was dé introductie van Land Art en Arte Povera in Nederland en de kunstwerken waren bijna uitsluitend gemaakt van onconventionele materialen. Er was werk te zien van kunstenaars als Mario Merz, Giovanni Anselmo en Richard Long, die net als Buisman de natuur als thema en materiaal gebruikten. Voor meer informatie hierover kijk op: Kunstencyclopedie Beeldende Kunst na 1945.
Uit zijn belangstelling voor groeiprocessen ontstond de fascinatie voor de phyllotaxis: de spiralende bladstand bij planten en bomen. Aan de vorm van de spiraal ligt een streng principe ten grondslag, die een richting aangeeft waarvan niet afgeweken kan worden. Zo voldoet ook de ‘Phyllotaxis’ (1996) in het Stadspark – één van een reeks van phyllotaxisbeelden die Buisman heeft gemaakt - aan een natuurlijke wetmatigheid (zie afbeelding hiernaast). Het verschil in lengtes van de onderdelen en de draaiingen ten opzichte van elkaar zijn volgens een bepaald principe berekend, met als uitgangspunt dat er een natuurlijk evenwicht uit moet spreken. De delen zijn steeds 120 graden ten opzichte van elkaar gedraaid, waardoor het bovenste (eerste deel) correspondeert met het vierde deel, het tweede deel met het vijfde deel enz.. De onderdelen nemen naar boven in lengte toe en in omvang af. Zijn fascinatie voor deze variant had vooral te maken met de symboolwaarde van de spiraal, die volgens Buisman staat voor het continue proces van leven en dood en van groei en ontbinding. Hij gebruikt het motief in zijn beelden van hout, brons, beton en gietijzer.
Buisman laat met zijn sokkelbeeld zien dat elke nieuwe scheut weg van het centrum en naar boven wil, naar de top. En dat de natuur zelf - volgens het phyllotaxisprincipe - haar ultieme balans zoekt (bron: stroom.nl en kunstopstraat).
Joseph Semah in de Folkingestraat Groningen
Het oeuvre van deze Israëlisch/Nederlandse kunstenaar neemt een bijzondere plaats in binnen de kunstwereld. Zijn kunstwerken en geschriften vormen de neerslag van een interdisciplinair onderzoek op uiteenlopende gebieden als filosofie, (cultuur)geschiedenis, theologie, literatuur, biologie, etymologie en kunstgeschiedenis. In die zin is Joseph Semah te beschouwen als een hedendaagse universele kunstenaar, die in een tijd van verregaande specialisatie een poging doet om een eenheid van kennis te behouden (bron: Rijksmuseum Twenthe Bulletin zomer 2006).
Semah's sculpturen zijn hedendaagse interpretaties van "Thora en Talmoed", de joodse religieuze geschriften. Ze zijn een beeldend commentaar in de marge van de Tekst, en stellen zo existentiële vragen aan de orde. Het elfdelig kunstwerk over de gehele lengte van de Folikingestraat met elf bronzen schijngestalten van de maan, als herinnering aan de Joodse bewoners, die hier voor de Tweede Wereldoorlog woonden. Het woord maan betekent in het Hebreeuws oog en is bovendien verbonden aan het getal elf omdat in het Hebreeuws getallen aan woorden zijn gekoppeld. Voor Semah vormt de maancyclus een metafoor voor de levenscyclus en de cycli waaruit geschiedenis en toekomst zijn opgebouwd.
Over de opdrachtomschrijving: kunstopstraat. Het werk van Semah is in vele musea vertegenwoordigd Nouvelles Images.